Verlammende vermoeidheid
Iedereen is weleens moe, meestal door slaapgebrek. Maar ook psychische overbelasting, stress of een (beginnende) infectie kunnen oorzaken zijn. Zo’n vermoeidheid gaat weer over. Maar bij chronische ontstekingsziekten als psoriasis en artritis psoriatica is die dikwijls blijvend. En uitrusten helpt dan niet.
VERTALING EN BEWERKING: NICOLE PAEHLIG
Meer dan 40% van de mensen met psoriasis en artritis psoriatica heeft last van vermoeidheid, maar de intensiteit en duur ervan kunnen enorm verschillen. Zo lijdt circa 17% van de mensen met psoriasis aan ernstige vermoeidheid, terwijl dit bij mensen met artritis psoriatica maar liefst 80% is. Ter vergelijking: bij mensen zonder psoriasis of artritis is dit percentage slechts 1,6%.
Vermoeidheid of uitputting?
| Onderscheid uitputting en depressie |
| Depressie: - Sombere stemming, gevoel van hopeloosheid - Verlies van zelfvertrouwen of gevoel van eigenwaarde - Ongegronde zelfverwijten of onaangenaam schuldgevoel - Overmatige behoefte aan slaap of voortijdig ontwaken - Is ’s ochtends het ergst en neemt gedurende de dag af |
|
Uitputting: - De basisstemming is hoopvol - Eigen initiatief bij de zoektocht naar behandeling - Zoeken naar oorzaken van de uitputting in externe factoren - Moeite met in- of doorslapen, geen heilzame slaap - Productief in de ochtend, wat in de loop van de dag afneemt |
Overigens is er een groot verschil tussen vermoeidheid en uitputting. Het eerste treedt op bij te weinig slaap of na een korte voorafgaande inspanning. Bij uitputting is er meer aan de hand. Naast vermoeidheid behoren dan vaak ook lichamelijke en/of geestelijke uitputting, gevoel van zwakte en een gebrek aan energie tot de symptomen. Bovendien zijn deze symptomen niet te verhelpen met voldoende slaap of minder inspanning. Wat nou precies die uitputting veroorzaakt, is tot nu toe niet duidelijk. Bekend is wel dat ontstekingsbevorderende boodschappereiwitten, zoals TNF-alfa, de vermoeidheid kunnen verergeren. Maar dat verklaart niet alles. Wetenschappers zoeken nog naar meer uitlokkende factoren en hun onderlinge samenhang.
Pijn en depressies
Vaststaat dat uitputting nauw verband houdt met pijn en depressies. Die kunnen ook tegelijk optreden en elkaar nog eens versterken. Daarom moet de behandeling bij mensen met psoriasis en artritis psoriatica zich niet alleen op de huid respectievelijk de gewrichten richten. Uitgezocht moet worden of er ook pijn en/of een depressie in het spel is. Want vaak is uitputting langdurig te verminderen als ook de psoriasis en de depressie respectievelijk de pijn succesvol behandeld worden. Een interessante waarneming uit onderzoek is trouwens dat uitputtingsverschijnselen afnemen bij mensen met psoriasis en artritis psoriatica naarmate de huid langer is aangedaan. Maar tussen de duur van de gewrichtsklachten en de vermoeidheid is dit verband er niet.
De rol van bewegen
Bij sommige patiënten heeft psychotherapie geholpen om klachten van vermoeidheid te verminderen. Ook gezonde voeding, stoppen met roken, een regelmatig slaapritme en ontspanningsoefeningen kunnen helpen. Maar de beste remedie is meer lichamelijke activiteit. Sporten en bewegen hebben een ontstekingsremmende werking, omdat actieve spieren ontstekingsremmende stofjes uitstoten. Daarbij maakt de manier van bewegen niet uit. Wandelen kan net zo effectief zijn als zwemmen of fietsen. Wel is het belangrijk om voorzichtig te beginnen, langzaam op te bouwen en regelmatig in actie te komen. Maar de eerste stap om vermoeidheid aan te pakken zet u door hier met uw arts over te praten. Tegenwoordig weten artsen dat voor veel mensen met psoriasis en artritis psoriatica de vermoeidheid tot de vervelendste symptomen behoort en daarom niet verwaarloosd mag worden.
BRON: PSO MAGAZIN 3-2022
