Screening op artritis psoriatica

Arts-onderzoeker Tamara van Hal hoefde niet lang na te denken toen zij de kans kreeg om haar opleiding tot reumatoloog te onderbreken voor een promotieonderzoek in de Sint Maartenskliniek en het Radboudumc in Nijmegen. Onderwerp: de screening op artritis psoriatica in de dermatologiepraktijk. Een gesprek.

TEKST: LIESBETH RUTJES

In september 2018 is Tamara van Hal met haar promotieonderzoek van start gegaan. ‘Het onderzoek kwam min of meer op mijn pad. Er komen veel mensen met artritis psoriatica in de Sint Maartenskliniek, waar ik destijds werkte. Het is gangbaar dat mensen met artritis psoriatica worden behandeld door een reumatoloog en mensen met psoriasis door een dermatoloog. Via dr. Wenink, toenmalig reumatoloog in de Sint Maartenskliniek, kwam ik in contact met prof. dr. Elke de Jong en dr. Juul van den Reek van de afdeling Dermatologie van het Radboudumc. Zij zochten een projectleider voor een onderzoek naar de screening op artritis psoriatica in de dermatologiepraktijk. Het was voor mij een kans om goed onderzoek te doen. Ik kon veel vragen stellen aan de mensen met psoriasis die in het Radboudumc in behandeling zijn. Het is belangrijk dat reumatologen beter samenwerken met dermatologen om de symptomen van artritis psoriatica eerder op te sporen en zo de mensen beter te kunnen helpen.’

Bestaande screeningstesten
Voor een dermatoloog is het lastig in te schatten of iemand met psoriasis ook een ontsteking in zijn gewrichten heeft. Van Hal: ‘Daar zijn al veel testen voor ontwikkeld, vaak in de vorm van vragenlijsten. Na het invullen van de vragenlijst rolt er een advies uit of het nodig is om de patiënt door te sturen naar een reumatoloog.
‘Voor dit onderzoek is bewust gekeken naar mensen met psoriasis die bij de dermatoloog lopen. Met name omdat de ernst van de psoriasis iets zegt over de kans dat je artritis psoriatica krijgt. Bovendien werkt een test altijd beter als het risico groter is dat iemand de ziekte krijgt.
‘Van bestaande screeningstesten is bekend dat de uitkomsten lang niet altijd goed zijn. Aan de ene kant worden veel mensen met artritis psoriatica er niet uitgepikt, aan de andere kant worden er veel mensen doorverwezen naar een reumatoloog die helemaal geen artritis psoriatica blijken te hebben. Dat zorgt voor een grote belasting van het zorgstelsel.’

Doel van het onderzoek
Het doel van het onderzoek was om de dermatoloog te helpen om de juiste mensen met psoriasis op het juiste moment door te sturen naar de reumatoloog. ‘Voor iedereen die ouder wordt, geldt wel dat je stijver wordt en ’s morgens vaak pijn in je gewrichten hebt,’ zegt Van Hal, ‘maar dat betekent niet dat je iedereen met psoriasis en gewrichtsklachten moet doorsturen naar een reumatoloog.’
In het onderzoek stonden drie vragen centraal:

Kunnen we voorspellen welke psoriasispatiënten in de toekomst ook artritis psoriatica krijgen?
Kunnen we herkennen welke psoriasispatiënten op dit moment ook artritis psoriatica hebben?
Wat is de invloed van de ziekte op het werk en het dagelijks leven van de patiënten?

Aanpak

Het onderzoek, dat eigenlijk een verzameling is van data van verschillende onderzoeken, is mede uitgevoerd op de afdeling Dermatologie van het Radboudumc. Het ziekenhuis staat bekend als expertisecentrum voor mensen met psoriasis. Aan driehonderd psoriasispatiënten van het Radboudumc, van wie de onderzoekers niet wisten of ze artritis psoriatica hadden, is gevraagd of ze na hun reguliere afspraak een uur langer wilden blijven om vragen te beantwoorden over tal van onderwerpen, zoals leeftijd, medicijngebruik, wel of geen gewrichtsklachten. Ook zijn ze onderzocht door een reumatoloog, met wie ze tevens een eenmalig gesprek hadden. Een deel van de mensen is na een jaar nog een keer onderzocht, en het is de bedoeling om hen in de toekomst nogmaals te onderzoeken.

Resultaten

Het onderzoek toont aan dat ongeveer een op de vier mensen met psoriasis ook artritis psoriatica krijgt. Wie sterkere medicijnen nodig heeft voor zijn of haar psoriasis blijkt vaker al artritis psoriatica te hebben. ‘Vergeleken met eerder onderzoek viel op dat het maar weinig voorkwam dat de artritis psoriatica nog niet was ontdekt. Dit was bij 2% van de mensen het geval en wordt toegeschreven aan het feit dat het onderzoek plaatsvond in het Radboudumc, dat behalve een expertisecentrum voor psoriasis ook een academisch ziekenhuis is. Dat betekent dat er een bestaande infrastructuur is met gespecialiseerde verpleegkundigen, dat een vragenlijst automatisch wordt toegestuurd en dat dermatologen goed getraind zijn en meer tijd hebben voor onderzoek.’

Van Hal is nu hard bezig om een vervolgonderzoek op te starten. ‘Dit onderzoek is maar bij één ziekenhuis uitgevoerd. Het is belangrijk om dit bij meerdere ziekenhuizen te doen.’

Kwaliteit van leven

Uit het onderzoek blijkt ook dat het hebben van psoriasis en/of artritis psoriatica een grote invloed heeft op de kwaliteit van leven. Zowel thuis als op het werk hebben mensen last van hun aandoening. Ongeveer de helft van de onderzoeksdeelnemers heeft een betaalde baan, vergeleken met 67% van alle Nederlanders.

Van Hal sluit af met de volgende oproep: ‘Voor een dokter in de spreekkamer helpt het zeer als mensen zich hebben voorbereid en kunnen zeggen of het nu beter of slechter gaat en waar ze precies last van hebben. Het maakt niet uit of je dit doet met behulp van een vragenlijst of een dagboekje. Vertel alles bij de dokter en stel al je vragen. Alles wat je niet vraagt, daar kan de dokter je ook niet mee helpen.’