Onderzoek naar risico op hart- en vaatziekten

THEMA

Onderzoek naar risico op hart- en vaatziekten

In het Radboudumc in Nijmegen doen Delia Popa, reumatoloog/arts-promovendus bij de afdeling Reumatologie, en Liana Barenbrug, promovendus bij de afdeling Dermatologie, onderzoek naar het verhoogde risico op hart- en vaatziekten bij mensen met psoriasis, artritis psoriatica en axiale spondyloartritis (zie kader). Zij worden begeleid door prof. dr. I.E van der Horst-Bruinsma en dr. S.I. van Leuven respectievelijk dr. Juul van den Reek en prof. Elke de Jong. Een dubbelinterview.

TEKST: LIESBETH RUTJES

‘Hart- en vaatziekten komen voor als comorbiditeit (extra aandoening) bij mensen met psoriasis, artritis psoriatica en de ziekte van Bechterew’, zegt Popa. ‘Ook blijkt uit studies dat mensen met psoriasis een hoger risico hebben om te overlijden aan een cardiovasculaire aandoening in vergelijking met mensen zonder psoriasis. Hoe ernstiger de ziekte, hoe groter het risico. Maar hoe groot het risico precies is bij artritis psoriatica en de ziekte van Bechterew, verschilt per studie en per patiëntengroep. Bij axiale spondyloartritis is het risico op hart- en vaatziekten tot 1,5 keer hoger dan in de algemene bevolking.’

Het verhoogde risico op hart- en vaatziekten komt waarschijnlijk door chronische ontstekingen in het lichaam, maar ook door bijwerkingen van medicijnen zoals corticosteroïden en ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID’s). Daarnaast spelen leefstijlfactoren en de aanwezigheid van andere aandoeningen een belangrijke rol. Zoals roken, obesitas/overgewicht, diabetes, hoge bloeddruk en een verhoogd cholesterol. Al deze factoren zorgen ervoor dat deze ziekten gepaard gaan met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Maar de manier waarop dit risico zich uit, en hoe het wordt herkend of behandeld, verschilt per geslacht. 

Delia Popa

Mannen en vrouwen

Popa: ‘Mannen hebben in het algemeen een hoger risico op hart- en vaatziekten dan vrouwen op dezelfde leeftijd, en dat geldt ook voor mensen met reuma of psoriasis. 

Tot voor kort waren veel studies naar hart- en vaatziekten bij deze mensen vooral op mannen gericht, waardoor er minder kennis is over vrouwen en de specifieke kenmerken van hart- en vaatziekten bij vrouwen. Mannen en vrouwen vertonen niet altijd dezelfde symptomen bij hartproblemen, wat ertoe kan leiden dat deze aandoeningen minder vaak herkend en dus vastgesteld worden bij vrouwen.’ 

Uit recent onderzoek onder mensen met reuma blijkt dat vrouwen mogelijk een hoger risico hebben op hart- en vaatziekten. Dit zou verband kunnen houden met verschillen in de ontstekingsreacties tussen mannen en vrouwen met reuma. Daarnaast spelen hormonale factoren, zoals veranderingen na de menopauze, wellicht een rol in het ontstaan van hart- en vaatziekten bij vrouwen. 

De meeste inzichten over de verschillen in hart- en vaatziekten tussen mannen en vrouwen met een chronische ontstekingsziekte komen voort uit studies naar reumatoïde artritis. Maar mensen met psoriasis, artritis psoriatica of de ziekte van Bechterew lopen óók een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. ‘We weten dat het risico op hart- en vaatziekten verhoogd is bij mensen met psoriasis, artritis psoriatica of de ziekte van Bechterew, maar we weten nog niet goed wat de verschillen tussen mannen en vrouwen zijn’, zegt Barenbrug.

Popa geeft aan waarom hun onderzoek belangrijk is: ‘Hart- en vaatziekten kunnen veel effect hebben op iemands leven en zelfs levensbedreigend zijn. Meer kennis over hart- en vaatziekten bij deze groep, en over de verschillen tussen mannen en vrouwen, zorgt voor de preventie en betere herkenning van hart- en vaatziekten. Belangrijk zijn het regelmatig controleren van de bloeddruk, stoppen met roken, afvallen bij overgewicht, een gebalanceerd dieet en genoeg bewegen. Ook het goed onderdrukken van de chronische ontstekingsziekte met verschillende ontstekingsremmende medicijnen kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verminderen van het risico op hart- en vaataandoeningen. Wij leggen aan onze patiënten uit dat reuma niet alleen een ziekte van de gewrichten is en dat psoriasis niet alleen een ziekte van de huid is.’

Menopauze

‘Bij het bepalen van het risico op hart- en vaatziekte bij vrouwen is het van belang om rekening te houden met het mogelijke effect van de menopauze. Rondom de menopauze veranderen de hormoonspiegels in het bloed. ‘Het is aannemelijk dat deze hormonen invloed hebben op de ziekteactiviteit van de psoriasis of reuma, en daarmee ook op het risico op hart- en vaatziekten. Maar er is nog onvoldoende bewijs om dit definitief vast te stellen’, aldus Barenbrug. ‘We willen graag beter begrijpen welke invloed de menopauze heeft op psoriasis en reuma, maar ook of psoriasis of reuma het verloop van de menopauze beïnvloedt. Komt er bijvoorbeeld vaker een vroegtijdige menopauze voor bij vrouwen met psoriasis of reuma? Meer kennis hierover kan bijdragen aan een betere, meer gepersonaliseerde zorg voor vrouwen met psoriasis of reuma in de overgang, en kan helpen om de screening en risico-inschatting van hart- en vaatziekten te verbeteren.’

Liana Barenbrug
‘We willen beter begrijpen
hoe de menopauze en ziekten zoals
psoriasis en reuma elkaar beïnvloeden’

Onderzoek

Met hun onderzoek willen Popa en Barenbrug meer inzicht krijgen in hart- en vaatziekten en de menopauze bij mensen met psoriasis, artritis psoriatica en de ziekte van Bechterew.

Door middel van een vragenlijstonderzoek proberen zij een zo breed mogelijke groep patiënten te bereiken en een goed beeld te krijgen van hun ervaringen. ‘Met de hulp van Psoriasispatiënten Nederland is de vragenlijst verspreid onder mensen met psoriasis en reuma’, vertelt Barenbrug. ‘Daarnaast hebben diverse ziekenhuizen een oproep geplaatst om deel te nemen aan het vragenlijstonderzoek.’

In totaal hebben Popa en Barenbrug rond de vijfhonderd patiënten weten te bereiken. De analyse van de ingevulde vragenlijsten is momenteel in volle gang. ‘Binnenkort hopen we de resultaten te kunnen publiceren’, zeggen de onderzoekers tot besluit.