Hieronder een uitleg over wat is psoriasis in al zijn aspecten. Met hiernaast de navigatie

Psoriasis is een veel voorkomende, niet besmettelijke chronische aandoening. Op plaatsen waar langdurig druk op de huid wordt uitgeoefend, zoals de ellebogen, knieën, knokkels e.d., maar ook op het behaarde hoofd, treedt psoriasis meestal het eerst aan het licht. Op de huid ontstaan in het begin rode vlekjes, die later gaan schilferen en soms jeuk veroorzaken. De roodheid wijst op een ontstekingsreactie, maar in tegenstelling tot een bacteriële ontsteking is er geen pus en treedt geen genezing op. De ontstekingen kunnen zich uitbreiden als een soort heidebrand. Zo ontstaan soms grote schilferende plakkaten die uiteindelijk aanzienlijke delen van het lichaam kunnen bedekken.

Psoriasis berust o.a. op een falende energieproductie in de cellen van de huid. Ter compensatie wordt een agressief noodverbrandingssysteem ingeschakeld, vrije radicalenproductie genoemd, waardoor helaas cellen worden beschadigd.

Het afweersysteem, dat bij psoriasispatienten op een speciale manier is geprogrammeerd, komt vervolgens in actie om deze afwijkende, beschadigde cellen op te ruimen: de auto-immuunreactie. Dode cellen worden afgestoten en het proces begint van voren af aan.

Naar schatting lijdt in ons land ruim 2,4% van de Nederlandse bevolking aan een matige tot ernstige vorm van deze ziekte, d.w.z. 400.000 mensen (bron CBS). Een waarschijnlijk even groot aantal heeft de ziekte in (zeer) lichte mate en heeft geen behoefte aan medische behandeling. Dat is dan het geval bij mensen die wat schilfers op de ellebogen of knieën hebben of die 'roos' in het haar hebben. Hoe kouder het klimaat en het jaargetijde, hoe hoger het percentage psoriasispatiënten.

De oorzaak van het ontstaan van psoriasis is tot nu toe maar gedeeltelijk bekend. Zeker is, dat een erfelijke component een grotere kans geeft tot het krijgen van psoriasis. Ook mensen zonder deze erfelijke factor kunnen psoriasis krijgen.
Om de ziekte ook werkelijk te krijgen spelen naast erfelijke aanleg andere, voor een deel nog onbekende, factoren een rol.
Deze uitlokkende factoren kunnen velerlei zijn: verwondingen van de huid, drukplekken op de huid, psychische stress, alcohol en medicijnen, infectieziekten, bacteriële infecties, stofwisselingsziekten, hormonale factoren enz.
In de psoriatische huidafwijkingen worden een aantal eiwitten (arachidonzuur en afgeleide stoffen) in verhoogde mate aangetroffen. Deze stoffen spelen waarschijnlijk een rol bij het ontstaan van de ontstekingsachtige, psoriatische reactie van de huid.

Er zijn minstens 7 afwijkingen op één bepaald chromosoom bekend die met de psoriatische huid verband houden plus 1 genetische factor op een ander chromosoom, die met het immuunsysteem verband houdt. Het is de combinatie van deze genetische afwijkingen die psoriasis in z'n verschillende verschijningsvormen veroorzaakt. We weten in elk geval dat psoriasis bij kinderen en pubers uitsluitend erfelijk is bepaald. Of, wanneer, en in welke mate iemand met de erfelijke aanleg de ziekte ook werkelijk krijgt is niet erfelijk bepaald.
Zo is het mogelijk, dat geen van beide ouders psoriasis heeft of heeft gehad, terwijl de ziekte zich wel bij hun kind ontwikkelt.
Als beide ouders de erfelijke aanleg hebben, zullen 60% tot 70% van de kinderen deze ook hebben. Als één ouder de aanleg heeft, hebben de kinderen 30% kans deze aanleg ook te hebben.

Bij psoriasis "wandelen" de cellen van de bovenste huidlaag (de epidermis) zeven maal zo snel naar de huidoppervlakte dan bij een normale huid . De huid van gezonde mensen vernieuwt zich in 26 tot 27 dagen, terwijl dat bij psoriasispatiënten in 6 tot 7 dagen gebeurt. Als gevolg hiervan vormen deze huidcellen glanzend witte schilfers op sterk doorbloede rode plekken. Dit soort plekken treedt bij ongeveer 97% van de psoriasispatiënten op (de psoriasis vulgaris).
Er zijn lichte, maar ook zware vormen van psoriasis, waarbij mensen totaal invalide zijn. Ook in minder ernstige gevallen kan men zwaar gebukt gaan onder deze ziekte. Schaamtegevoelens en teruggetrokkenheid komen voor, maar ook depressie en zelfs zelfmoord. Onze huid speelt nu eenmaal een essentiële rol in het sociale contact.

Bij atypische verschijnselen kan het echter heel moeilijk zijn de ziekte vast te stellen. Daarom moet de diagnose ook altijd door een huidarts worden gesteld of bevestigd. Niet elke schilferende huidafwijking is psoriasis!

Karakteristieke verschijnselen zijn:

• rode vlekken
• droge zilverachtig glanzende schilfering, die min of meer vast zit
• om de vlekken zit een smalle rode rand
• daaromheen vaak nog een smallere, wat blekere rand.

De schilfers laten in het begin niet gemakkelijk los, maar zijn met een vingernagel los te maken. Daaronder kan ook van de eronder liggende rode plek vaak een heel dun velletje losgemaakt worden. Dit laatste vliesje, bestaande uit de onderste laag cellen van de opperhuid, vormt de grens met de daaronder liggende bindweefsellaag. Als men dit vliesje kan verwijderen, is dat typisch voor psoriasis. Men ziet dan kleine bloedende puntjes, net als men bij schaafwondjes soms ziet.

Psoriasis kan op elke leeftijd optreden, maar komt zelden voor bij zuigelingen. Vaak komen de eerste verschijnselen tijdens de puberteit of tussen de leeftijd van 40 en 50 jaar. De aandoening kan bij iedere patiënt heel verschillend verlopen; vaak in aanvallen, met perioden met meer en perioden met minder verschijnselen. De aandoening kan eenmalig optreden, of zeer langdurig aanwezig zijn. In het najaar en in het voorjaar zijn er vaak de meeste verschijnselen.
Bij ongeveer 25% van de psoriasispatiënten treedt vaak een spontane verbetering van de verschijnselen op. Dit gegeven is soms de oorzaak van enthousiaste meldingen van dubieuze wondermiddelen en methoden.
Iedere psoriasispatiënt heeft zijn of haar eigen psoriasis, die bij de huidige stand van de wetenschap niet genezen kan worden. Het doel van de behandeling is een zo lang mogelijke periode zonder belastende huidverschijnselen, jeuk of gewrichtsklachten te bewerkstelligen. 
Er is in de loop der jaren een uitgebreid palet van behandelingen beschikbaar gekomen.

Er is veel voor te zeggen dat psoriasis meer is dan een huidziekte. We moeten ons niet blind staren op de huidverschijnselen, hoe vervelend die ook zijn, want om te beginnen is het algemeen bekend dat ook de nagels en gewrichten door psoriasis kunnen worden aangetast. Daarnaast is de laatste jaren uit onderzoek gebleken dat belangrijke biochemische afwijkingen in de cellen van de huid die kenmerkend zijn voor psoriasis, eveneens in de bloedcellen van psoriasispatiënten voorkomen. In 1999 zijn in het bloed van psoriasispatiënten hogere hoeveelheden zogenaamde "vrije radicalen" aangetoond dan bij gezonde mensen. Deze afwijkingen wijzen er op dat witte bloedlichaampjes in een geprikkelde toestand verkeren, kenmerkend voor een verhoogde activiteit van het afweersysteem. In februari 2007 is tenslotte in een gezaghebbend medisch tijdschrift, de Britisch Journal of Dermatology, een wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd waarmee is aangetoond dat veel psoriasispatiënten een verhoogd homocysteïnegehalte in hun bloed hebben. Hoe ernstiger de psoriasis, des te hoger de homocysteïnespiegel. Homocysteïne bevordert aanslibbing in en vernauwing van de bloedvaten, de meest voorkomende "verouderingsziekte". Dit verhoogde homocysteïnegehalte is als zodanig nog schadelijker dan een verhoogd cholesterolgehalte. Het juninummer 2007 van "Psoriasis", het officiële orgaan van de Psoriasis Vereniging Nederland, bevestigt dit met de melding dat het erop lijkt dat mensen met psoriasis een verhoogd risico op hart- en vaatziekten hebben, aldus een uitgebreide literatuurstudie van het Erasmus Medisch centrum in Rotterdam.

Met andere woorden: psoriasis is niet slechts een huidziekte, ook al staan huidverschijnselen meestal op de voorgrond. Mééstal op de voorgrond moeten we zeggen...., want soms hebben mensen, zonder dat er huidverschijnselen zijn, gewrichtsklachten die op psoriasis berusten en/of een verhoogd homocysteïnegehalte. Niemand denkt aan psoriasis en de patiënt wordt behandeld voor "reuma". Echter, de voor die ziekte gebruikelijke behandelingen werken in die gevallen mogelijk wel, mogelijk ook niet. De patiënt moet daar dan ook alert op zijn.

Men noemt psoriasis wel een auto-immuunziekte, maar dat zegt eigenlijk nog niet zoveel. Wat is de oorzaak? Hierover bestaat nog geen algemene overeenstemming en dat heeft tot gevolg dat over de behandeling de nodige onzekerheden en tegenstrijdige opvattingen bestaan. Bijvoorbeeld over dieetmaatregelen en over het gebruik van middelen die het immuunsysteem remmen, c.q. blokkeren.

Moeilijk punt bij de aanduiding auto-immuunziekte, denk aan bijvoorbeeld reumatische artritis, is dat het lichaam antistoffen aanmaakt tegen de aandoening, hierdoor kan men de aandoening identificeren. Het probleem bij psoriasis en artritis psoriatica is dat deze antistoffen niet gevonden kunnen worden. Dit maakt bijvoorbeeld de diagnose van artritis psoriatica erg moeilijk. 
Tevens ontstaat hier dan de vraag: "Is psoriasis classificeerbaar als een auto-immuunaandoening?"

Wij menen zeker te weten -en op goede gronden- dat psoriasis wordt veroorzaakt door de combinatie van een tekort schieten van de energievoorziening in bepaalde huidcellen met een reactie van het immuunsysteem daarop. Het ontstekingsachtige begin van psoriasis is een uiterste poging om ter plekke de verbranding op te schroeven. Een wetenschappelijke toelichting van deze opvatting over psoriasis voert te ver om op deze plaats uiteen te zetten.

Wél kunnen we op deze plaats met een eenvoudig voorbeeld het probleem en de juiste oplossing verduidelijken: Stel dat de cv installatie in uw huis onvoldoende werkt zodat u in de kou zit, dan zouden uw kinderen op het onzalige idee kunnen komen om een vuurtje in huis te gaan stoken. Uiteraard veroorzaakt dat brandschade. Beperkt u de oplossing van dit probleem nu tot het blussen van de brand (de gangbare psoriasistherapie), dan zal steeds opnieuw brand ontstaan, tenzij iedereen z'n verstand gebruikt en de cv wordt gerepareerd. Hoe het verder zit leest u elders op deze site.

COMORBIDITEIT is het tegelijkertijd hebben van twee of meer stoornissen en of aandoeningen. Inmiddels is er veel meer duidelijk over deze kansen bij psoriasis. Mensen met psoriasis hebben meer kans op de volgende aandoendingen:

Ziekte van Crohn

Depressie

Meer kans op nierproblemen

Meer kans op obesitas

Meer kans op diabetes 2

Meer kans op hart- en vaataandoeningen 

Op de WPD 2019 heeft Dr. David Njoo zijn presentatie gehouden over Comorbiditeiten, zie hieronder zijn introductie.

Recent heeft ook de IFPA een rapport over comorbiditeiten gepubliceerd. Dat kunt u hier downloaden. 

Rapport IFPA comorbiditeiten Download